«Россиянең чик буе линияләрен тарихи-археологик өйрәнүнең актуаль проблемалары» Бөтенроссия түгәрәк өстәл утырышы
21 Апреля 2023
2023 елның 21 апрелендә Татарстан Республикасы Фәннәр Академиясендә XVI-XVIII гасырлар Россия чик буе тарихи-мәдәни мирасы һәйкәлләрен тикшерү нәтиҗәләрен презентацияләүгә багышланган «Россиянең чик буе линияләрен тарихи-археологик өйрәнүнең актуаль проблемалары» Бөтенроссия түгәрәк өстәл утырышы узды.
Түгәрәк өстәлнең оештыручылар – Россия Тарих Җәмгыяте һәм "Ватан тарихы" Фонды ярдәме белән Татарстан Республикасы Фәннәр Академиясе А.Х.Халиков исемендәге Археология институты һәм Казан (Идел буе) федераль университеты. Түгәрәк өстәл эшендә онлайн һәм оффлайн форматта 70 кеше катнашты.
2020 елда Россия Федерациясе Президенты кушуы буенча Белгород Утар чиге белән бәйле мәдәни мирас объектларын ачыклау, аларны дәүләт тарафыннан саклау, фәнни өйрәнү һәм танып белү, туризмны үстерү максатларында алга таба куллану, шулай ук Белгород Утар чиге объектлары урнашкан урыннар буенча туристлык маршрутын оештыру буенча эш оештырылды. 2021 елда проект Россиянең Европа өлеше территориясенә, ә 2022 елда Урал аръягы, Себер һәм Ерак Көнчыгыш территориясенә масштабланган. Проектны әзерләү координаторы ТР Фәннәр академиясе А.Х.Халиков исемендәге Археология институты булды. Россиянең Европа өлеше тикшеренүләре нәтиҗәләре 2022 елның җәендә «Үсеш сызыклары. XVI-XVIII гасырлар Россия чик буе тарихи-мәдәни мирасы һәйкәлләре» китабы рәвешендә халыкка тәкъдим ителде. Китап Россия тарихи җәмгыяте, РФА Археология институты, Федераль архив агентлыгы, Казан федераль университеты һәм ТР ФА А.Х.Халиков исемендәге Археология институты белгечләре тарафыннан әзерләнде.
Проект кысаларында XVI-XVIII гасырларда Россиянең Европа өлеше чик буе оборона линияләренең сакланып калган участоклары турында мәгълүматлар актуальләштерелде, аларны ачыклау һәм саклау кирәклегенә аерым игътибар бирелде. Бу актуаль мәсьәләләр түгәрәк өстәл вакытында А.Г.Ситдыйковның (ТР ФА А.Х.Халиков ис.Археология институты) «Россиянең Утар линияләре: өйрәнү һәм саклау», Э.Л.Дубманның (С.П.Королев ис. Самара милли тикшеренү институты) «XVII гасыр ахыры XVIII гасыр башы Көньяк урта Волга чиге фортификациясе һәйкәлләрен өйрәнү, саклау һәм популярлаштыру мәсьәләсе», А.Н.Голотвинаның («Аргамач» Археологик паркы) «Белгород чигенең археологик мирасы. Өйрәнү, саклау, куллану» докладларында каралды.
Түгәрәк өстәлдә проектны гамәлгә ашыру кысаларында Көнбатыш һәм Көнчыгыш Себер һәм Ерак Көнчыгыш территориясендә тикшеренүләрнең беренчел нәтиҗәләре тәкъдим ителде. Докладлар белән шулай ук М.А.Корусенко (РФ Фәннәр академиясенең Себер бүлегенең Омск фәнни үзәге), А.П.Бородовский (РФ Фәннәр академиясенең Себер бүлегенең Археология һәм этнография институты) С.Г.Скобелев (Новосибирск дәүләт университеты) чыгыш ясадылар.
Түгәрәк өстәл кысаларында шулай ук А.Х. Халиков исемендәге Археология институтының һәм Россия Фәннәр академиясенең Омск фәнни үзәге Себер бүлегенең геомәгълүмат системаларын булдыру өлкәсендә цифрлы эшләнмәләре тәкъдим ителде.
Әлеге чара "Чик буе линияләрен өйрәнү" проектына багышланган түгәрәк өстәлләр сериясендә өченчесе булды. Киләсе түгәрәк өстәл Омскида узачак.